بررسی تطبیقی تأثیر ویژگی های خرده اقلیم در الگوی رفتارهای شهری نمونۀ موردی: فضاهای شهری یزد (اقلیم گرم و خشک) و فومن (اقلیم معتدل و مرطوب)

شرایط سخت اقلیمی از اصلی ترین عوامل محدودکنندۀ رفتارهای شهری است. بر این اساس، طراحان محیط می کوشند با نزدیک کردن خرده اقلیم ها به منطقۀ آسایش، فضاهای شهری را برای دامنۀ گسترده ای از رفتارها در طیف وسیعی از زمان ها قابل استفاده کنند. هدف این پژوهش، بررسی تأثیرات خرده اقلیم در الگوهای رفتاری و بررسی و اکتشاف راهکارهای تعدیل شرایط سخت اقلیمی در معماری و شهرسازی بومی است. در این تحقیق مطالعۀ تطبیقی الگوهای رفتاری استفاده کنندگان فضا در دو اقلیم گرم و خشک (یزد) و معتدل و مرطوب (فومن) صورت گرفته است. برداشت الگوهای رفتاری با استفاده از روش مشاهده (عکس برداری زمان بندی شده) و تحلیل از طریق روش تحلیل مکانی محقق شده است. نتایج نشان می دهد ویژگی های اقلیمی هم در گونۀ فعالیت های شهری و هم در چرخه های زمانی بروز آن ها تأثیرگذارند. شرایط اقلیمی سخت، رفتارهای شهری را به فعالیت های ضروری محدود کرده است و فضا را صرفاً عبوری می کند. چنین شرایطی اجازۀ بروز دامنۀ وسیعی از فعالیت های اختیاری و اجتماعی را نمی دهد. در الگوهای فرمی- فضایی تاریخی ایران در راستای تعدیل شرایط سخت اقلیمی از ابزارهای کالبدی- فضایی همچون تراکم ساختمانی، محصوریت، سطح اشغال، میزان عقب نشینی در همکف و طبقات، جنس مصالح و میزان سبزینگی فضا استفاده شده است.